رابطه بین شاخص های استرس اکسیداتیو و پارامترهای خون شناسی و پروفایل آهن در گوساله های شیری نوزاد

مطالعه ی حاضر با هدف بررسی روند تغییرات شاخص های استرس اکسیداتیو همزمان با تغییرات خون شناسی و پروفایل آهن و همچنین ارتباط بین آن ها در گوساله های شیری تازه متولد شده انجام شده است. به این منظور30 رأس گوساله نژاد هولشتاین به ظاهر سالم به تعداد مساوی از نظر جنسیت (نر و ماده بودن) انتخاب شدند. تمامی گوساله های مورد مطالعه طی زایمان طبیعی متولد شده و گوساله ها به گونه ای انتخاب شدند که از نظر شکم زایشی مادرانشان در سه گروه ده تایی یک شکم زایش، دو شکم زایش و سه شکم زایش قرار گرفتند. نمونه¬گیری از هر گوساله در 5 نوبت انجام شد. خون¬گیری در زمان 48-24 ساعت اول پس از تولد و پس از آن در روزهای 7 و 14 و 21 و 28 بعد از تولد صورت گرفت. نمونه¬گیری از ورید وداج با استفاده از ونوجکت با سر سوزن شماره 18 انجام گرفت. از هر گوساله cc10 خون گرفته ¬شد که حدود cc2 از آن به لوله¬ حاوی ماده¬ی ضد انعقاد edta جهت انجام آزمایشات خون شناسی و تهیه ی همولیزه ی گلبول های قرمز خون و الباقی آن به لوله بدون هیچ گونه افزودنی، جهت لخته شدن و جدا شدن سرم، منتقل ¬گشت. بر روی هر نمونه، آزمایشات خون¬ شناسی و بیوشیمیایی شامل اندازه¬گیری mchc،mch ،mcv ، pcv، hb ،rbc،wbc ، plt، پروتئین تام، فیبرینوژن، آهن، tibc و درصد اشباع ترانسفرین و همچنین بررسی شاخص¬های استرس اکسیداتیو شامل اندازه گیری مالون دی آلدهید همولیزه گلبول های قرمز و مالون دی آلدهید، گروه تیول و ظرفیت تام آنتی¬اکسیدانی (frap) سرم خون انجام گرفت. پس از اندازه¬گیری پارامتر¬ها و انجام تحلیل¬های آماری، مقادیر هماتوکریت، هموگلوبین،mcv ، mch و گروه تیول (به عنوان شاخص آنتی اکسیدانی) یک روند نزولی را در طی ماه اول زندگی نشان دادند و کمترین مقدار آن ها در انتهای دوره دیده شد. بر عکس، مالون دی آلدهید همولیزه و سرم خون روند صعودی را نشان دادند. پروفایل آهن شامل آهن سرم خون،tibc و درصد اشباع ترانسفرین نیز از یک روند صعودی در طی مطالعه برخوردار بودند. از لحاظ frap تغییر معنی داری در طی زمان مشاهده نگردید. به دنبال ارزیابی ارتباط بین شاخص های مختلف با استفاده از آزمون پیرسون، رابطه مثبت معنی داری بین مقدار frap و غلظت آهن سرم خون و tibc در 7 و 21 روزگی، رابطه منفی معنی داری بین مقدار مالون دی آلدهید گلبول قرمز و تعداد گلبول های قرمز در 48-24 ساعت ابتدایی پس از تولد و ارتباط مثبت معنی داری بین frap و مقدار pcv غلظت هموگلوبین و تعداد گلبول های قرمز در 21 روزگی نشان داده شد. همچنین به دنبال مقایسه استرس اکسیداتیو و پروفایل آهن در دو گروه کم خون و غیر کم خون، مقدار مالون دی آلدهید گلبول های قرمز در گروه کم خون افزایش معنی داری در مقایسه با گروه غیر کم خون در انتهای دوره نشان داد (p<0.05). آهن و tibc نیز در گروه کم خون کاهش معنی داری در مقایسه با گروه غیر کم خون در زمان های مختلف نشان دادند (p<0.05). روند صعودی مالون دی آلدهید در گوساله های مورد مطالعه، همراه با افزایش مقدار مالون دی آلدهید گلبول های قرمز در گوساله های کم خون در مقایسه با گوساله های غیر کم خون و رابطه منفی معنی دار بین مقدار مالون دی آلدهید گلبول قرمز و تعداد گلبول های قرمز می توانند شواهدی از نقش استرس اکسیداتیو در آسیب گلبول های قرمز و بروز کم خونی در هفته های ابتدایی زندگی گوساله باشند. عدم تغییر معنی دار frap (به عنوان شاخصی از ظرفیت آنتی اکسیدان های غیر پروتئینی خون) و حتی روند کاهشی گروه تیول می توانند به عنوان شواهدی از عدم کفایت سیستم آنتی اکسیدانی بدن در بدو تولد در دفاع علیه تولید بیش از حد رادیکال های آزاد و فراهم شدن زمینه رخداد استرس اکسیداتیو در ابتدای زندگی گوساله در نظر گرفته شوند.